بررسی تغییرات انبوهی جمعیت لاروهای زمستان‌گذران کرم ساقه‌خوار برنج Chilo suppressalis (Lepidoptera: Pyralidae) روی میزبان‌های هرز مناطق اقلیمی مختلف استان مازندران

نویسندگان

1 استادیار حشره‌شناسی، گروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری، تهران

2 مربی پژوهش، مؤسسه‌ تحقیقات برنج کشور، آمل، مازندران

چکیده

کرم ساقه‌خوار برنج (Chilo suppressalis) یکی از آفات برنج در شمال ایران است که باعث کاهش شدید عملکرد می‌گردد. این آفت به صورت لارو سن آخر در ساقه علف‌های هرز حاشیه مزارع زمستان‌گذرانی می‌نماید. باتوجه به اهمیت علف‌های هرز حاشیه مزارع در بقای لاروها، در این مطالعه تغییرات جمعیت لاروهای زمستان‌گذران روی سه علف هرز توق (Xanthium pensylvanicum)، قیاق (Sorghum halopense) و تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus) در سه اقلیم دشت، میان‌دشت و کوهپایه مازندران بررسی شد. نتایج نشان داد که بیشترین تراکم لاروی در اقلیم‌های میان‌دشت و کوهپایه بود. تراکم لاروها روی گیاه توق بیشتر از دو میزبان دیگر بود (05/0P< ) ولی مقاومت بین دو میزبان دیگر معنی‌‌دار نبود. جمعیت لاروها طی 12 هفته نمونه‌برداری (از مهر تا آذر 1384) افزایش یافت. در کمترین انبوهی در اوایل مهر و بیشترین آن در اواخر آذر مشاهده شد. مقایسه اثر متقابل مناطق و میزبان‌ها روی انبوهی لاروها نشان داد که بیشترین تراکم در دو اقلیم میان‌دشت و کوهپایه و روی گیاه توق و کم-ترین آن در اقلیم دشت و روی گیاه تاج‌خروس بود. با شناسایی و حذف مهم ترین علف‌های هرز میزبان کرم ساقه‌خوار از حاشیه مزارع برنج، تلفات وارده به لاروهای زمستان‌گذران در طی زمستان افزایش می‌یابد و این امر منجر به کاهش جمعیت آفت در فصل زراعی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Population density of overwintering larvae of Chilo suppressalis (Lepidoptera: Pyralidae) on host weeds in Mazandaran province

نویسندگان [English]

  • Hasan Ghahhari 1
  • Mehrdad Tabari 2
1
2
چکیده [English]

Striped rice stem borer, Chilo suppressalis (Lepidoptera: Pyralidae) is one of the major pests in north part of Iran which causes serious damage. The last larval instar overwinters in the stem of weeds around the fields. Regarding the importance of weeds as overwintering habitat, population density of larvae was studied in three areas; low-, mid-, and up-lands of Mazandaran province and also on three host weeds: Xanthium pensylvanicum, Sorghum halopense, and Amaranthus retroflexus. The results imply on the highest density of larvae in the mid- and up-lands areas and its preference to locate in X. pensylvanicum for overwintering. There was no significant difference between the two other hosts. Results of population fluctuation showed that it had a low increasing of population from October to December; therefore the lowest density was observed in early October and the highest in late December. Results of interaction effect of area × hosts on population density indicated that the highest density located on X. pensylvanicum in the mid- and up-lands areas, and the lowest density on A. retroflexus in low-land part. Based on the results, removing the most important weed which are overwintering habitat for larve from around the rice fields will be resulted to increasing the larval mortality through winter, and therefore decreasing pest population density in crop season.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chilo suppressalis
  • Mazandaran
  • Overwintering larvae
  • Population density
  • Weeds