اثر سطوح مختلف ازت بر روند رشد و کیفیت پروتئین در دانه سورگوم‏

نویسندگان

1 استاد گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران - ایران‏

2 کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران - ایران‏

چکیده

برای بررسی تأثیر سطوح مختلف ازت بر روند رشد و کیفیت پروتئین در دانه سورگوم ‏‎(Sorghum bicolor (L.) Moench) ‎‏ دو آزمایش در سال 1382 در شهرستان پاکدشت تهران اجرا شد. ‏در این دو آزمایش، سورگوم دانه‏ای (رقم هیبرید ‏H-726‎‏) با استفاده از روش آب‌کشت در شرایط گلخانه‏ای ‏کشت و درقالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مطالعه شد. در آزمایش اول، از محلول کشت استاندارد ‏ازت (88 پی‌پی‌ام) و در آزمایش دوم از محلول‌های کشت با سطوح مختلف ازت (5/17، 44، 88، 220 و ‏‏440 پی‏پی‏ام) استفاده شد. وزن تازه کل بوته و روند جذب ازت به طور خطی تا مرحله خمیری سخت ‏افزایش و سپس کاهش یافت. جذب ازت در دو مرحله از دوران رشد رویشی و زایشی (یعنی چهار هفته ‏قبل و بعد از مرحله خوشه رفتن) بیشترین مقدار بود. با افزایش مقدار ازت، وزن تازه، وزن خشک گیاه، ‏عملکرد دانه، نشاسته خام کاهش و میزان ازت کل در کلیه قسمت‏های گیاه، جذب ازت توسط گیاه، ‏پروتئین خام و پرولامین دانه افزایش یافت. در کلیه سطوح ازت مورد استفاده، نوع پروتئین عمده در دانه ‏شامل گلوتلین و سپس پرولامین بود. تأثیر سطوح مختلف ازت بر درصد چربی خام و خاکستر خام دانه ‏معنی‌دار نبود. بیشترین همبستگی مثبت و معنی‏دار بین آلبومین و گلوبولین و بین گلوتلین و کل پروتئین ‏قابل استخراج (99/0 = ‏r‏) و بیشترین همبستگی منفی و معنی‏دار بین میزان پروتئین خام و ماده خشک دانه ‏‏(73/0- = ‏r‏) بود. ‏

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of levels of nitrogen on growth, nitrogen uptake patterns and grain protein fractions of sorghum

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Mirhadi 1
  • Ali Mokhtassi bidgoli 2
چکیده [English]

The effect of levels of nitrogen on growth and nitrogen uptake patterns and grain protein quality of grain sorghum was investigated by two experiments which were conducted at Pakdasht-Tehran in 2003. In a completely randomized design with three replications, grain sorghum (Sorghum bicolor (L.) Moench) hybrid H-726 was grown under greenhouse conditions using water culture technique. The first experiment included a standard culture solution with 88 ppm nitrogen level and the second experiment consisted of various nitrogen levels (17.5, 44, 88, 220 and 440 ppm) in culture solution. The total fresh weight of plant and nitrogen uptake pattern increased linearly until plants reached the hard dough stage and then decreased. Sorghum plant had two peaks of absorbing nitrogen in vegetative and in reproductive period of growth (four weeks before and after heading stage). Fresh weight, dry matter of plant, grain yield and crude starch decreased significantly and total nitrogen content in the plant parts, nitrogen uptake, crude protein and prolamin increased significantly by increment of nitrogen application. The major protein in grain constituted of glutelin followed by prolamin at any level of applied nitrogen. Effect of different levels of nitrogen was not significant on crude fat and crude ash of grain. The significant positive correlation coefficient of albumin with globulin and glutelin with total extractable protein were the highest (r = 0.99). The correlation between crude protein and grain dry matterwas negative and high (r = -0.73).

کلیدواژه‌ها [English]

  • grain sorghum
  • Growth and Development
  • Hydroponics
  • nitrogen
  • Protein
  • yield